(Σημ. Παρουσιάζουμε απόσπασμα από τη δημοσίευση του site tragiko.net. )
Η παρουσία των Μασόνων στην Πάτρα ξεκινάει στις αρχές
του 19ου αιώνα και εντείνεται µε την ίδρυση της τρίτης κατά σειρά τεκτονικής
στοάς στην πόλη, το 1895.
Η πρώτη πάντως ελληνόφωνη Στοά που δηµιουργήθηκε
στην Πάτρα ήταν ο «Αρχιµήδης», η τέταρτη κατά σειρά Στοά της Ελλάδας µε έτος
ίδρυσης το 1863, η οποία έµεινε σύντοµα ανενεργή.
Το 1867 η Στοά δέχθηκε διωγµούς από την τοπική
κοινωνία. Υπαίτιος, σύµφωνα µε τον ιστορικό Τριανταφύλλου ήταν ο ιεροκήρυκας
Μακράκης που φανάτιζε τους πολίτες. Ο Οδυσσέας Κρητικός µαστιγώθηκε θεωρούµενος
ως Μασόνος, ενώ το σπίτι του Ζακυνθινού Καλλιβωκά λεηλατήθηκε για τους ίδιους
λόγους και ο ίδιος αναγκάστηκε να µετακοµίσει στην Ιταλία. Για τους ίδιους
λόγους εγκατέλειψε την Πάτρα και ο φερόµενος ως ρήτορας της Στοάς Εισαγγελέας
Σπ. Γερακάρης.
Το 1898, µετά από αντίδραση του Μητροπολίτη Πατρών
Ιερόθεου, έφτασε µέχρι τη Βουλή το θέµα της ανάµιξης Μασόνων στη Σχολή Απόρων
Πάτρας. Ο Ιερόθεος ζητούσε την παραίτηση του Προέδρου του Δ.Σ. της Σχολής Κ.
Σαρρή, ως τέκτονα, αλλά το Δ.Σ. αρνήθηκε και ο Μητροπολίτης παραιτήθηκε. Το
Δ.Σ., αποτελούσαν οι Θάνος Κανακάρης Ρούφος, ο Μητροπολίτης, ο Κ. Λουκάς, ο Κ.
Κανελλοπουλος, ο Δ. Παπανικολάου, ο Ν. Πετραλιάς, ο Δ. Γούναρης και ο
Ι.Θαλλής.
Μετά τον «Αρχιµήδη» ακολούθησε ο «Αχαϊκός Αστήρ», µε έτος ίδρυσης το
1889, ο οποίος όµως διαλύθηκε το 1893. Στη συνέχεια ακολούθησαν ο «Παλαιών
Πατρών Γερµανός» (Νοέµβριος 1895) και ο «Φάρος» που ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα.
Τα τελευταία χρόνια ιδρύθηκε και Στοά Εθνικών, των
αποσχισθέντων δηλαδή από την Μεγάλη Στοά της Ελλάδας. Από τα µέλη της στοάς
«Παλαιών Πατρών Γερµανός» προέρχεται επίσης η στοά "Κοινόν Αιτωλών"
που ιδρύθηκε το 1988. Το 1941 η στοά στεγαζόταν επί της οδού Ζαΐµη ενώ µερικά
χρόνια πριν, είχαν ιδρύσει τον "σύνδεσµο κοινωνικής πρόνοιας και αντιλήψεως".
Αξίζει
να σηµειωθεί ότι από την Πάτρα ξεκίνησε η κίνηση των Εθνικών, η δηµιουργία
δηλαδή της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας.
