Η πρώτη κανονική τεκτονική Στοά ιδρύθηκε το 1782 στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα. Είναι η γνωστή μας Beneficenza (Αγαθοεργία) υπό τη Μεγάλη Ανατολή της Βερόνας, που είχε έδρα την Πάντοβα της Ιταλίας.
Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα (1811) ο Διον. Ρώμας, συνενώνει τις Στοές ‘‘Αγαθοεργία’’ και ‘‘Φιλογένεια’’ που εργάζονται στην Κέρκυρα, δημιουργώντας έτσι την πρώτη Μεγάλη Στοά επί ελληνικού εδάφους, με το όνομα ‘‘Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος’’ κατ’ Ανατολή Κερκύρας.
Για να ακολουθήσει μία ραγδαία εξάπλωση του τεκτονισμού τόσο στα Ιόνια Νησιά, όσο και σε άλλες εστίες του ελληνισμού (Κων/πολη, Σμύρνη, Οδυσσό). Όπου με δική του πάλι πρωτοβουλία και θερμή επικουρία των Ιωάννου Καποδίστρια και Αλέξανδρου Μαυρομιχάλη, εγκαθιδρύεται στη μεν Μόσχα (1812) η Στοά ‘‘Φοίνιξ’’, στο δε Παρίσι την ίδια περίπου χρονολογία η Στοά ‘‘Αθηνά’’ και το ‘‘Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο’’, και στη Βιέννη η ‘‘Εταιρία των Φιλομούσων’’.
Όσο για τα Επτάνησα πλην της Κέρκυρας, το 1812 ιδρύεται στη Λευκάδα Στοά υπό την ονομασία ‘‘ Ένωσις’’ ενώ στη Ζάκυνθο, στις 18 Μαρτίου του 1815 εγκαθιδρύεται η Στ. ‘‘Αναγεννόμενος Φοίνιξ’’. Η οποία λειτουργεί κανονικά επί 33 έτη (μέχρι δηλαδή το 1848). Μετά από δωδεκαετία (1860) οι εναπομείναντες αδελφοί ιδρύουν τη Στ. ‘‘Etoila’’ υπό την Μεγ. Αν. της Γαλλίας. Οι οποίοι πάλι, ύστερα από τα γνωστά γεγονότα που συμβαίνουν στον γαλλικό τεκτονισμό, διαμαρτυρόμενοι διακόπτουν κάθε εργασία. Και μετά διετία (1862) ιδρύουν νέα Στοά με την ονομασία ‘‘Αστήρ της Ανατολής’’, πετυχαίνοντας αναγνώριση από την Η. Μ. Σ. Τ. Α. όπου έκτοτε μέχρι και σήμερα (149 χρόνια) λειτουργεί κανονικά.
Στην απελευθερωμένη Ελλάδα η πρώτη κανονική τεκτονική Στοά ιδρύεται στην Αθήνα μετά το 1863 με την ονομασία ‘‘Πανελλήνιο’’ και υπό την Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας.
Στη συνέχεια τεκτονικές Στοές θα ιδρυθούν στον Πειραιά η ‘‘Ποσειδωνία’’, στη Χαλκίδα ο ‘‘Σκουφάς’’, στην Πάτρα ο ‘‘Αρχιμήδης’’, στη Σύρο οι ‘‘Παίδες Λεωνίδου’’, στη Λαμία ο ‘‘Ρήγας Φεραίος’’, στο Άργος η ‘‘ Προόδος’’ κ.λπ.
Το αίτημα ωστόσο επτά Στ. προς την Μεγ. Ανατολή της Ιταλίας για ίδρυση Μεγ. Στ. στην Ελλάδα, δεν γίνεται αποδεκτό. Και μόνο το 1864 ανοίγει στην Αθήνα τις πύλες του κάποιο ‘‘Ανώτατο Τεκ/κό Διευθυντήριο’’, με πρόεδρο τον Δημήτριο Μαυροκορδάτο και λοιπούς υψηλόβαθμου τέκτονες.
Και αυτά μέχρι τις 10/4/1867 όταν η ‘‘Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας’’, αναγνωρίζει αυτόνομο ελληνικό τεκτονισμό με την ονομασία ‘‘Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος’’. Η οποία με την αναθεώρηση του τεκτονικού Σντάγματος, το 1936 μετονομάζεται ‘‘Μεγάλη Στ. της Ελλάδος’’, όπου έκτοτε υπάγονται όλες οι κανονικές Στ. Ελλάδος και Κύπρου.
Ζάκυνθος 20/05/2011 Διον. Αλ. Μελίτας
(Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια Π.La.Br.)
(Σημ. Blog. Το παραπάνω κείμενο το έστειλε φίλος του blog με την επιθυμία να δημοσιευτεί. Έτσι το <<ανεβάσαμε >> όπως ακριβώς εστάλη. Θα ήθελα όμως να πω ότι δεν συμφωνώ με την τελευταία πρόταση του κειμένου δηλαδή με την τοποθέτηση ότι ΄΄ Η οποία με την αναθεώρηση του τεκτονικού Σντάγματος, το 1936 μετονομάζεται ‘‘Μεγάλη Στ. της Ελλάδος’’, όπου έκτοτε υπάγονται όλες οι κανονικές Στ. Ελλάδος και Κύπρου.’’. Θέλω να πιστεύω ότι ο συντάκτης του κειμένου θέλει να πει υπήχθησαν και όχι υπάγονται. Θα τον παρακαλούσα να μας το διευκρινίσει .)
