Αν ο σταθερού σχήματος γνώμονας αντιστοίχησε στην ύλη και την παθητική αρχή, ο διαβήτης, που τα σκέλη του ανοίγουν κατά τη βούληση του έμπειρου τεχνίτη, ταυτίστηκε με το πνεύμα και την ενεργητική αρχή. Η εφεύρεση του διαβήτη αποδόθηκε στον Δαίδαλο ή τον ανιψιό του Πέρδικα ή Τάλω και από άλλους στον Θεόδωρο τον Σάμιο.Επειδή χαράσσει περιφέρεια με κέντρο, σύμβολο του εκδηλωμένου σύμπαντος αλλά και του ήλιου, θεωρήθηκε ηλιακό έμβλημα που εικονίζει την άπειρη...